August 2014
(বিপ্লবেৰ
অন্য নাম)
ৰবার্ট কোচ
এক
মিচিয়নেৰ থাকি কি পৰিস্হিতিত পৰি ডন আর্নেষ্টো
ৰোজাৰিঅ’ বুলি আসিবা লাগা হইল অইটা চহৰখানেৰ পত্তিজন মানুষে জানে । সেইজন্যে
চহৰখানত আসি বাংলা সাজোৱাৰ দিন থাকি ৰোজাৰিঅ’ৰ পত্তিজন মানুষেৰে বিশেষ কৰি সমাজেৰ
নিম্ন শ্রেণীৰ মানুষগিলাৰ ডন আর্নেষ্টো গুৱেভাৰা হইলেক বন্ধু পৰামর্শদাতা ইত্যাদি
। অই আর্নেষ্টো গুৱেভাৰাৰ ডজ গাড়ীখান যেলা বিহানে-বিহানে ৰাস্তা দিয়া খুব জোৰে পাৰ
হয়া গেইল সগায় সগাৰে মুখেৰ কাতি অবাক হয়া দেখা-দেখি কৰিৰ ধৰিল । কি কথা ! এতো বিহানে-বিহানে ডন ছাৰেৰ গাড়ীখান
কুত্তি গেইল । অৰ ঘৰত কাও কোনো অসুস্হ নাহয়...তো ।
গাড়ীখান
যায়া চহৰেৰ ঠিক উত্তৰ মাথা পাং-পাং অৱস্হাত একটা দুই তল্লা ঘৰেৰ আগত থামিল । গাড়ীৰ দুৱাৰ খুলি প্রায় দৌৰি যায়া ডন আর্নেষ্টো গুৱেভাৰা নামেৰ উনত্রিশ বছৰীয়া
বেটাছাওয়া জন বাইৰাৰ সিৰি চৰিয়া উপৰ মহলা পাইলেক । গাড়ীৰ শব্দতে বোধ হয় গৃহস্হ
জাগনা পাইছিল; চকু ঘোচলে-ঘোচলে আসি দুৱাৰ খুলি দিল ।
আর্নেষ্টোৰ দেৰী কৰাৰ সময় নাই । এক-নিকাশতে অয় কইল, “বাহে জুয়ান ডে লা চেমা, লিঞ্চ্
কাকিক ৰেডি হবাৰ ক’ন এলায় মোৰ সাথত যাবা লাগে । চেলিয়াৰ ৰাতি থাকি পেটেৰ বিষ আৰম্ভ
হৈছে, জানেনেতো ঘৰখানত অন্য কাও বয়সস্হ বেটীছাওয়া নাই । সেইজন্যে মুই কাকিক নিয়া
যাবাৰ আস্ছুং ।
ইতিমধ্যে
বোধহয় বিছনাতে লিঞ্চ বোলা বেটীছাওটায় ডনেৰ কথা বুজা পাইছিল, এই বিহানে ডন আগতে
উমাৰ ঘৰ কোনদিন আইসে নাই । যাৰ জন্যে বিছনাত থাকি মাথা তুলি কাণ ওৰে শুনি আছিল
দেওয়ানীৰ সাথে ডন কি গল্প কৰে । চেলিয়াৰ কথা শুনিয়া লিঞ্চ ধৰ্-ফৰে উঠিল আৰ প্রায়
দৌৰি আইসাৰ মতো কৰি আসি বাৰেণ্ডা পাইলেক । লিঞ্চ একফালে যেমুন কৰি চেলিয়াৰ
সম্বন্ধে গুৱেভাৰাহৰেৰ কাকি হয় আৰ একফালে ডন আর্নেষ্টোৰ দূৰ সম্পর্কীয় পিসি হয় ।
লিঞ্চ জানে চেলিয়া গাঁৱভাৰী হয়া আছে কিন্তু চেলিয়ায় দেওৱা হিসাপ মতে নির্দিষ্ট সময়
অনুসৰি এলাও একমাস সময় আছে । আজি জুন মাসেৰ ১৪ তাৰিখহে । “জুলাইৰ ১৪ তাৰিখেহে
তাৰিখ আছিল”- লিঞ্চে পুছিল ।
ডন
আর্নেষ্টো একপ্রকাৰ অধৈর্য্য হয়া উত্তৰ দিল-“অগিলা তুই নিজে যায়া পুছিস, এলা সময়
নাই বিৰেও । এটাই কথাৰ দোকান মেলে থাকাৰ মোৰ সময় নাই ।”
লিঞ্চহৰ
ডনেৰ স্বভাৱ দাস পায় । অয় স্বভাৱত যেমুন হুচং-হাচাং কথাগিলাও অমুন সিধা-সাধা খৰ্-খৰা । কথা কোৱাত কায় ভাল পাইল কায় খাৰাপ
পাইল অইলাৰ পাকে লক্ষ্য ৰাখাৰ অৰ সময় নাই । গতিকে লিঞ্চ নামেৰ আধা বয়সীয়া
বেটীছাওয়াজন আৰ দেৰী নাকৰিল । ফটা-ফট কাপোৰ-চপোৰ পিন্ধি বাইৰ হয়া অৰ বুঢ়াক খালি
কইল-“আভেলেণ্ডাত থাকা চেলিয়াৰ বাৰিতো খবৰ একটা দেওৱাৰ ব্যৱস্হা কৰিৰ,চেলিয়াৰ
মাও-বাবাও পূৰা চিন্তা কৰি আছে ।” চেলিয়াৰ বাবা মার্টিন ডেলা চেমা কবাৰ গেইলে
ৰাজধানী বুয়েনছ্ আয়ার্ছেৰ বগলতে আভেণ্ডা নামেৰ এই চহৰখান নির্মান কৰাতে আগ ভাগ
নিছিল, মার্টিন নিজে একজন আর্জেন্টিনাৰ নামেক্কাৰ উকিল । টাকা-পইসাও যথেষ্ট ।
নিজেৰ পইসা খৰচা কৰিয়া অনেক কয়জন
গণা-গুষ্ঠীক অটাই আনি মার্টিনে ছোট-মোট দুই একটা উদ্দোগ দোকান-পোহাৰ কৰি দিছিল ।
তাৰপাছত এলা আভেলেণ্ডা আর্জেন্টিনাৰ ভিতৰা এখান প্রধান উদ্দোগ নগৰি হিসাপে
জানা-জানি হইল । ‘টেমা মাংস’ গোটায় আর্জেন্টিনা তথা আস-পৰসি
জাগাগিলাত এই আভেলেণ্ডাৰ থাকিয়ায় যোগান ধৰা হয় । অৱশ্যে বেসিভাগ কাৰখানা তখন
পর্যন্ত আমেৰিকান গিলাৰ হাততে আছিল যদিও একজন দুইজন কৰি আর্জেন্টিনিয়ান গিলাও এই
কাৰখানা আস্তে-আস্তে প্রতিষ্ঠা কৰিবাৰ ধৰ্ছিল । এইখান চহৰত বিখ্যাত উকিল মার্টিন
ডে লা চেমাক চিনি নাপাওৱা মানুষ কিজানি একজনো নাই । গতিকে ৰোজাৰিঅ’ৰ থাকি দৈনিক আইসা-যাওৱা কৰা বাছ এখানত চিঠি এখান লেখি দিলেও মার্টিনে নিশ্চয়
চেলিয়াৰ খবৰ পায়া যাব । চেলিয়া খালি দাদা মার্টিনেৰ বেটী নাহয়, জুয়ান ডে লা চেমাৰ
নিজেৰো আদৰেৰ ভাতিজী । গতিকে ইতিমধ্যে গাড়ীৰ বগল পাওৱা বাৰিয়ালী লিঞ্চ আৰ
আর্নেষ্টোক উপৰা তল্লাৰ থাকি জুয়ানে চেছেয়া কইল-‘হইবে; চিন্তা নাকৰেন । মুই
আভেলেণ্ডাৰ ঘৰত খবৰ দিয়া মুইও যায়া আছোং’।
এতো
সময় উত্তেজনাৰ ডাঙত ডন আর্নেষ্টোয়ে লক্ষ্যয় কৰা নাছিল খানিক আগত ডগ্-মগা হয়া থাকা
লাল সূর্যটাক একচাপৰা ঘন কালা মেঘে ঢাকি ধৰ্ছে । মেল্লা দিন থাকি এই কালা মেঘ
চাপ্ৰা আৰ ঝৰিৰ সম্ভাৱনাকে অপেক্ষা কৰি কৰি; আজি হঠাৎ ঝৰি আইসাৰ লক্ষ্যণ দেখি
ডনেৰ মনটাও অন্য দশজন ৰোজাৰিঅ’বাসীৰ মতো আনন্দত ঝাপে উঠিবা লাগছিল । কিন্তু কালা
মেঘ চাপ্ৰা দেখি ডনেৰ মনত কিবা এক্না ভয়হে লাগিল । কালা মেঘ বোলে সম্ভাৱ্য বিপদ,
দুর্ভাৱনা, দুশ্চিন্তাৰ প্রতীক । ডনেৰ মনটা তৎক্ষণাত যন্ত্রনাত কেকে থাকা চেলিয়াৰ
অতে যায়া পউঞ্চিল । ঠিক অমুনে গতিত ৰাস্তা প্রায় দুইফাল্টা কৰি ড’জ গাড়ীখান আগেবাৰ ধৰিল । গাড়ীখানেৰ ভিতৰাতো
হো-হো শব্দৰ বাহিৰা একজনে আৰ একজনেৰ ৰাও নাশুনা হইল । মাত্র একবছৰ তিনমাস আগতে
১৯২৭ চনেৰ মার্চ মাসত চেলিয়াৰ সাথে ডন আর্নেষ্টো গুৱেভাৰাৰ বিয়াখান হৈছিল । চেলিয়া
যদিও খুব ধনী পৰিয়ালেৰ থাকি আইসা চেঙ্ৰী, ধনী গাম্ভীর্যতাৰ বাইৰা গর্ব অহংকাৰ
বুলিবাৰ চেলিয়াৰ কিছুই নাছিল । চেলিয়া যদিও কেথলিক কলেজ এখানেৰ কট্-কটীয়া
নীতি-নিয়মেৰ মাজত থাকি শিক্ষা গ্রহণ কৰিবালাগা হৈছিল । ছাত্রী অৱস্হাত চেলিয়া নাৰী আন্দোলনেৰ সাথে সক্রিয় ভাৱে জড়িত এতোয় নিৰ্ভিক আছিল যে ফ্লোৰিডাৰ ৰাস্তাত একলায় মটৰগাড়ী চলে
ঘূৰি বেৰাইছিল । আর্জেন্টিনাত এমুন কৰি
ৰাস্তাত মটৰগাড়ী চলে বেৰাগিলাৰ ভিতিৰাত চেলিয়াও আছিল
অন্যৰকম পাক্কা সকীন্দাৰি । ফ্লৰিডাৰ যিগিলা ৰাস্তাত খালি হাটি-যাওৱা মানুষগিলাৰ
জন্যে হে খুলা আছিল আগিলা ৰাস্তাতো চেলিয়া মটৰ গাড়ী চলেয়া মেল্লাদিন পুলিচেৰ ধমকি
খাইছে । নিজেৰ নামত বেংক একাউন্ট খুলি চেকত স’ই কৰি টাকা বাইৰ কৰি বেটাছাওৱাৰ মতো
সমানে-সমানে ঘূৰি বেৰা চেলিয়া অই সমায়ত আছিল বুয়েনছ আয়ার্ছ, আভেলেন্ডা চহৰেৰ
সম্ভ্রান্ত পৰিয়ালগিলাত এক্না আলোচনাৰ বস্তু । অই চেলিয়াকে বিয়া কৰেয়া ডন
আর্নেষ্টো গুৱেভাৰায় যেলা ৰোজাৰিঅ’ আনিলেক অনেক জনে অৰ সাহসক ধন্যবাদ দিল আৰ অনেকে
অক পাগল বুলি ঠাট্টা কৰ্ছিল, কিন্তু বিয়াৰ পাছতহে আর্ণেষ্টোৱে বুজিল যে চেলিয়াৰ
মতো ভাল, সাধা-সিধা আৰ এতো বুজা চেঙৰী খুব ভাগ্যৰ বলতহে পাওৱা যায় । অয়ে হয়তো আজি
প্রথম সন্তান প্রপ্ত হব । ডাক্তৰে কওৱা লক্ষণ গিলা সউগ মিলি গেইছে । সউগ যদি
ঠিকে-ঠাকে হয়া যায় তাহইলে আজিৰ থাকি আর্নেষ্টো গুৱেভাৰা ছাওৱাৰ বাপ । ডন আৰ লীঞ্চ
যখন বাড়ীৰ আগফালে যায়া পায় ফুলকিত ভালে কয়জন মানুষ । ইতিমধ্য অনেকে দাস পাইছে আৰ অনেকে
কি হইল বুলি খবৰ নিবাৰ আসিছে । দূৰেৰ থাকি মানুষ দেখি ডনেৰ বুকখানে ঝান্নাউ কৰি
উঠিল । চেলিয়াৰ কোনো দুর্ঘটনা ঘটে নাইতো ! লীঞ্চ দৌৰি কৰি ঘৰেৰ ভিতিৰাত সোমাইল ।
ডন আর্নেষ্টো পাছে-পাছে সোমেবাৰ চাইতে ডন ফ্ৰান্সিস্কো নামেৰ ডনেৰ ভাগিন একজনে
আগফালে বাধাদিল – “এলা বেটাছাওৱা মানুষ অটাই সোমোৱা বন্ধ । অল্প সময় ধৈর্য্য ধৰতো”
। উপায় নাপেয়া আর্নেষ্টো বাহিৰ ফালে ওলে আসিল আৰ চিগাৰ একটা বাহিৰ কৰি নিল । আধা
ৰাতিৰ থাকি উত্তেজনাৰ ডাঙত চিগাৰ একটা খাবাৰে অয় ভুলি গেইছিল ।
হঠাৎ একটোপা দুইটোপা কৰি ঝৰি
পৰিবাৰ ধৰিল । মাত্র একঘন্টা আগত সূর্যৰ আলোয় আলো দিয়া থাকা জাগাখানত কুটাই ধাকি
এতো আকাঙ্ক্ষিত ঝৰিখোনা আসিল দেখাৰ জন্যে ব্যগ্র হয়া মানুষগিলা আকাশেৰ ফালে মাথা
তুলছিল মাত্র; ঘৰেৰ ভিত্ৰা থাকি সদ্যে জন্ম নেওৱা ছাওৱাৰ কান্দোন ভাসি আসিল ।
অপেক্ষাৰত মানুষগিলাৰ জন্যে মনে হয় সৌভাগ্যৰ প্রতীক হিসাবে এই নৱ-জাতক ছাওৱাটাৰ
পৃথিৱীত আগমণ ঘটিল । টাৱেল দিয়া দুই হাত মুচি-মুচি পর্দাৰ এইপাকে বাইৰিয়া আইসা
পিসি লিঞ্চে উদাসীন হয়া ৰয়া থাকা ডন আর্নেষ্টোক খবৰ দিলেক-‘অভিনন্দন...ডন
আর্নেষ্টো গুৱেভাৰা ! তুই আজিৰ থাকি একনা চেঙ্ৰা ছাওৱাৰ
বাবা হলু’ ।
এইবাৰ কাৰো বাধা ডন নামানিল, অয়
এক দৌৰি যায়া যেতে চেলিয়া ঘুমি আছে অতে সোন্দাইল । এখান পালেঙত অর্দ্ধচেতন অৱস্তাত
চেলিয়া ঘুমি আছে । বগলত হাত ঠেং লৰে-লৰে সদ্য নৱজাত চাওৱাটা । ডন আর্নেষ্টো যায়া
সিধায় ছাওৱাৰ বগল চাপিল আৰ আদৰ কৰি বুকেৰ মাজত তুলি নিলেক ।
ছাওৱাৰ
কান্দোনত বোধহয় চেলিয়া জাগনা পাইছিল । দুর্বল চকু দুইটা কোনোমতে মেলি চাইৰোপাকে
দেখিল । প্রথমে চকু গেইল ডনে ছাওৱাটাক বুকেৰ
মাজত নিয়া আদৰ কৰা দৃশ্যৰ কাতি । একনা তৃপ্তিৰ হাসি
চেলিয়াৰ ওঠত ভাসিল । কিন্-কিনিয়া সুৰত খালি
কইল-‘মুই কইছিলুং না আমাৰ প্রথম ছাওৱা বেটা হইবে, দেখ মোৰ কথা ফলিল এৰ নামটাও মুই
ভাৱি থুইছং, এৰ নাম হইল তোমাৰ নাম দিয়া আর্নেষ্টো গুৱেভাৰা’ । বাইৰাত তখন গুম্-গুমি ঝৰি পৰিবাৰ লাগ্ছে । ১৯২৮
চনেৰ ১৪ জুন তাৰিখত অই সকালকাৰ
হুল্লাইনাগা ঝৰিখানেৰ মাজতে জন্ম হইল
আর্নেষ্টো গুৱেভাৰা নামেৰ ছাওৱাটা ।
আইসা মাসত
.....
আমাৰ প্রকাশিত আলোচনী ‘উদাং ঘৰ’
জাতীয় মুক্তিৰ স্বার্থত । যদি কোনো জাতীয় চেতনা সম্পন্ন ব্যক্তি ‘উদাং ঘৰ’ক কাগজত
ছাপা কৰি বাহিৰ কৰি কিবা মূল্যৰ বিনিময়ত বিলিয়া বেৰেবাৰ চায় তাতে আমাৰ কোনো আপত্তি
নাথাকিব । আৰ ‘উদাং ঘৰ’ত প্রকাশিত লেখা যদি
কায়বা অন্য কোনো জাতীয় আলোচনী পত্রত তুলি দিবাৰ চায় তাকো পাব, কিন্তু লেখাটাক কোন
বিকৃতকৰণ নাকৰিয়া আমাৰ আলোচনীৰ নাম, লেখকেৰ নাম ঠিক ঠিক ৰূপত থাকাটা বাঞ্চনীয় ।
July 2014
জুৰণি’ৰ কথা :-
“চে’ গুৱেভাৰা বিপ্লবেৰ অন্য নাম” । এই বইখান
লেখিবাৰ মনস্ত কৰিলুং এই জন্যেই যে বিপ্লৱ শব্দটাৰ প্রতি কেনেবা মোৰ স্বয়ং ক্রিয়া
ভাবে গাজে উঠা অন্তৰখানত ৰয়া আছে এক সুক্ষ্ম দুর্বলতা । অবশ্যে অতীতেৰ কোনবা এক
সময়ত পৰিচয় হওয়া ‘বিপ্লব’ শব্দটাৰ গহীনতাত সোমেবাৰ বাদে আজিও মোৰ প্রচেষ্টা
অব্যাহত আছে । হয়তো মোৰ এই প্রচেষ্টাৰ বাদেই; বিশ্বৰ পটভূমিত আলোড়ণ তথা খল্কনি
সৃষ্টি কৰা মহান মহান বিপ্লবী গিলাৰ বিষয়ে জানিবাৰ তথা উমাক নিয়া খানিকটা ভাবিবাৰো
সক্ষম হং । তা যিয়েই নাহউক মুই আজিৰ তাৰিখ পর্যন্ত জানিবাৰ পাওয়া মহান বিপ্লবী
গিলাৰ ভিতিৰাত চে’ গুৱেভাৰাৰ চৰিত্রটা মোৰ নজৰত খানিকটা আলাদা হয়া ধৰা দিলেক যাৰ
জন্যে মুই চে’ সম্বন্ধে আৰ বেসি কৰি বই গোটা আৰ পঢ়া আৰম্ভ কৰি দিলুং । পাছত এই মহান বিপ্লবী জনক
নিয়া ভাবনা চিন্তা কৰাৰ অন্য এক
মানসিকতাৰ জন্ম দিবাৰ সক্ষম হইলুং । যাৰ তানে বিশ্বৰ কোনায় খোক্সায় পৰিচিত এই
মহান বিপ্লবী জনক কোচ ৰাজবংশী সমাজ খানেৰ সাথতো পৰিচয় কৰি দেওয়াৰ প্রয়োজনবোধ
কৰিলুং ; সাথতে কোচ ৰাজবংশী সমাজেৰ উঠি আইসা নব-প্রজন্ময় নিজেৰ জাতীয় অস্থিত্ত্ব,
আত্মনিয়ন্ত্রনেৰ অধিকাৰ ৰক্ষাৰ ভিত্তিত এক বিপ্লবী মানসিকতা গড়ি তুলি জাতি, মাটি
আৰ মানুষেৰ মুক্তিৰ বাদে প্রগতিমূলক
ভাবনাৰ উৎপন্ন হইবে বুলি আশা ৰাখিলুং ।
বিপ্লবেৰ পুজাৰি চে’ গুৱেভাৰাৰ বিষয়ে খানিকটা জানাৰ পাছত অৰ প্রতি বিপ্লবী
ছেলুট তথা অভিনন্দন জানাবাৰ বাদে কেনেবা মোৰ অন্তৰ আত্মাটায় আপনা-আপনি ভাবে হাতত
কলমটা তুলি নেওয়াৰ বাধ্য কৰায় । কিন্তুক, মুস্কিলত পৰিলুং কলমটা তুলি নেওয়াৰ
পাছতহে কাৰণ তখন পর্যন্ত মোৰ জ্ঞানেৰ ভাণ্ডাৰত চে’ সম্বন্ধে যি তথ্য পাতি ঐখিনি
যথেষ্ট নাছিল, মহান বিপ্লবী জনক স্পষ্ট ৰূপত পাঠক সমাজেৰ আগত তুলি ধৰাৰ বাদে ।
পাছত কি কৰোং....! চে’ সম্বন্ধে কিবা এক লেখিম বুলি ইতিমধ্যে পৰিকল্পনাৰ মধ্য দিয়া
কিৰাও খায়া ফেলাইছোং । অবশেষত ভাবি ভাবি কোনবা একজনে কওয়া ‘একান্ত ইচ্ছা থাকিলে
বোলে কোনো কামেই অসম্ভব নাহয়’ এই উক্তিটাৰ সত্য সত্যতা প্রমাণ কৰাত লাগি গেলুং ;
ফলত প্রায় ডেৰ বছৰ কাল খুব কৰি ভাবনা-চিন্তা তথা দেশী বিদেশী নানান ভাষাত ৰচনা
হওয়া চে’ সম্বন্ধে বই গিলাৰ থাকি তথ্য সংগ্রহ কৰি আমাৰ কোচ ৰাজবংশী সমাজ খানে এই
মহান বিপ্লবী জনক চিনিবাৰ তথা অৰ বাচি থাকাৰ উদ্দেশ্য আৰ জীবন কালত সংঘটিত কৰা
কীর্তি-কর্ম আৰ বিপ্লবেৰ দ্বাৰায় পৰিবর্তনেৰ সাম্ভাব্য ঘাটাটাক ভাল কৰি বুজি পাওয়া
কৰি পাঠক সমাজেৰ আগত চে’ গুৱেভাৰাৰ এক ছবি আকেবাৰ চেষ্টা কৰিলুং......।
“চে’ গুৱেভাৰা বিপ্লবেৰ অন্য নাম” পাছত পাঠক সমাজে হাতে হাতে বই আকাৰে
পাওয়া কৰি ছাপা হইবে বুলি প্রতিশ্রুতি ৰইল ; আপাতত নৌতন কৰি আৰম্ভ কৰা “ইন্টাৰনেট
সংস্কৰণ কোচ ৰাজবংশী মাসিক আলোচনী ‘উদাং ঘৰ’ত” ধাৰাবাহিক ভাবে পাঠক সমাজেৰ আগত
নিবেদন কৰা হইল । সাথতে ‘উদাং ঘৰ’এৰ সু-লম্বা আয়ু কামনা কৰিয়া......
ৰবার্ট কোচ
১৯/০৬/২০১৪
এক
জুন মাস । এই সময়ত যদিও ঝৰিৰ ঠাণ্ডা টোপাগিলায় উত্তপ্ত হয়া থাকা মাটিৰ বুক বুলি বোৱে আনিবা লাগ্ছিল অথাও শান্তিৰ ধাৰা, আজি কয়-একদিন হইল
আকাশ খান শুকিয়া কৰ্-কৰা লাগ্ছে । ঝৰি পৰাৰ কোনো লক্ষ্যণে নাই ।
বিষুব ৰেখাৰ ঠিক দক্ষিন পাৰে লাগি থাকা ‘লেটিন আমেৰিকান দেশ আৰ্জেন্টিনাৰ ৰোজাৰিঅ’ চহৰেৰ বাসিন্দাগিলায় গৰমত উস্-পেস্ লাগাইছে । আজি অনেকদিন হইল ঝৰি পৰাৰ কোনো কথায় নাই, দেওয়াত মেঘ এক্ চাপ্ৰাও দেখা দেয় নাই । নগৰত থাকা জলা-ধাৰগিলাৰ পানিও ক্ৰমে শুকিৰ্ৰ লাগ্ছে । আৰ দুইসপ্তাহমান এমুন কৰি চলি থাকিলে নগৰবাসীৰ জন্যে খাওৱা পানীৰো হাহাকাৰ লাগি যাব । চহৰেৰ ঠিক উপকন্ঠত লাগি থাকা পাহাৰগিলাও শুকান । মাত্ৰ দুইমাস মান আগত পাহাৰেৰ অগল-বগল থাকি বাগৰি আইসা ঝৰ্ণাৰ টিল-টিলা পানী দিয়া অনেকে ঘৰুৱা অভাৱ দূৰ কৰছিল । এলা অইটাও নাহওৱা হইল ।
ৰাতিটা পোৱাইছিল মাত্ৰ । আগা ৰাতি পূৰা গৰম । গোটায় ৰাতিটা গৰমত ইকাতি-অ’কাতি কৰি বিছনাত বাগ্ৰি থাকা মানষি গিলায় শেষ ৰাতিহে খানিক চকু মুঞ্জিবাৰ পাইছিল । ৰাতি পোৱায়ায় পাহাৰেৰ অইফালে ডগ্-মগা তাপনিয়া সূৰ্যটা
ওলাইলেকে যখন, বিৰক্তিত কোনো মানুষ তখন পৰ্যন্ত বাহিৰত ওলোৱা নাছিল । খবৰেৰ কাগজ
বিলোৱা হকাৰ কয়টা, ঘৰে ঘৰে গাখীৰ বিলি বেৰা দুই একটা মানুষ আৰ ঘাঁৰত ভাৰ নিয়া নিয়া
পানী বিচিৰি ওলোৱা পানী ভাৰুৱা কয়জন মানেৰ বাহিৰে ৰাস্তাত তখন অইন্য মানুষ বুলিবাৰ
নাইয়ে । সেই সময়তে তীব্ৰ বেগী এখান পুৰণা ড’জ
গাড়ী হোঁ-হোঁ শব্দ কৰি চহৰেৰ উত্তৰ ফালেৰ পাকে ৰাওনা হইল । গাড়ীখান সগাৰে চিনাকি
। অই অঞ্চলত অমুন ধুমা ৰঙেৰ ড’জ গাড়ী মাত্ৰ একজন
মানুষেৰ ঘৰতে আছে – ডন আৰ্ণেষ্টোৰ ঘৰেৰ ।
ৰোজাৰিঅ’ চহৰেৰ প্ৰায় সউগগিলা বাসিন্দায় ডন আৰ্ণেষ্টোৰ গুৱেভাৰাক চিনি
পায় । আৰ্ণেষ্টোৰ বাবা ৰবাৰ্টো গুৱেভাৰা আছিল আৰ্জেন্টিনাৰ এক জন উচ্চ পদস্হ বিষয়া
। ৰাজধানী বুয়েনছ্ আয়াৰ্ছত সুদৃশ্য সৰকাৰী বাংলাত থাকিলেও ৰৰ্বাটোৰ কামটা কিন্ত্ত
আছিল দেশেৰ সাধাৰণ কৃষক গিলাৰ লগতহে, কাৰণ অ’য় আছিল অ’ৰ ভূমি জৰিপ বিষয়া । ৰাজধানী বুয়েনাছ আয়াৰ্ছত সুদৃশ্য সৰকাৰী বাংলাত থাকিলও ৰর্বটোৰ কামটা
কিন্তু আছিল দেশেৰ সাধাৰণ কৃষক গিলাৰ লগতহে ; কাৰণ অ’য় আছিল অ’ৰ ভূমি জৰিপ বিভাগেৰ
বিষায়া । ৰৰ্বাটোৰ ইচ্ছা আছিল অ’ৰ এঘাৰটা বেটা-বেটীৰ মাজেৰ ছয় নম্বৰ সন্তান
আৰ্নেষ্টোকো অয় উচ্চ পদস্হ সৰকাৰী বিষয়া বানাব । কিন্তু অ’ৰ ইচ্ছাৰ বিৰুদ্ধে ডন
আৰ্নেষ্টো হইলেক একজন স্হপতিবিদ । বুয়েন্ছ আয়াৰ্ছত স্হপতিবিদ হিচাবে প্ৰচুৰ
টাকা-পইসা কামাওৱাৰ পাছত আৰ্নেষ্টোয়ে মিচিঅ’ন নামেৰ জাগা এখানত আসি এখান পেৰাগুৱেৰ
চাপাতি বাগান কিনিলেক । পেৰাগুৱেৰ বগলাত মিচিঅ’ন আছিল ‘ইয়াৰ্বা মেটে’ নামেৰ অই
চাপাতিৰ উৎপাদনেৰ জন্যে সউগ থাকি ভাল জাগা । গতিকে অল্প দিনেৰ ভিতিৰাতে আর্নেষ্টোৰ
হাতত হ্ল-হলে টাকা পানীৰ মতো কৰি আসিবাৰ ধৰিল । ইতিমধ্যে আৰ্নেষ্টোৱে চেলিয়া
নামেৰ একজন ব’ৰো ঘৰেৰ বেটী বিয়া কৰেয়া গজ্-গজা হইল আৰ মনযোগ দিয়া চাপাতিৰ ব্যৱসাত
নাগি পৰিল । প্রচুৰ ধন হাতত আসিলেও অন্য দশজন চাপাতি বাগানত কাম কৰা কাম্লা গিলাক
হাজিৰা টাকা দেওৱা নাহৈছিল । মালিক গিলায় টাকাৰ বদলি কাম্লা গিলাক এখান কৰি কুপন
দেয় । অই কুপন খান নিয়া যায়া কোম্পানিয়ে নির্দিষ্ট কৰি দেওৱা দোকান এখানত দিলে সেই
অনুপাতে লাগতিয়াল বস্ত মানুষ জনক দেওৱা হয় । এই বস্তুগিলা যেগিলা দোকানত পাওৱা যায়
অইটা প্রকৃতার্থত সেই কমদ দামেৰ আৰ খোলা বাজাৰেৰ বাজাৰেৰ থাকি সব্ থাকি কম দামত
কিনি আনা বস্তু । অই দোকানগিলাৰ বগলতে থাকে সস্তা মদেৰ ঘাটি । দোকানেৰ থাকি বস্তু কিনি যিখিনি পইসা বাকী ৰয় তাকে দিয়া বাইৰায়-বাইৰায় যায়া মদেৰ ঘাটিত বইসে আৰ তবিলত শেষ পইসা থাকা পর্যন্ত মদ খায়া অইঠে
পৰি থাকে । ৰাতিটা পোৱাইলে অন্য উপায় নাপায়া আৰ যায়া বাগানেৰ মালিকেৰ-ঠে হাত
পাতিবা লাগাত পৰে । গতিকে এই অন্যায় অত্যাচাৰেৰ থাকি পৰিত্রাণ উট্কি কায়বা বাইৰ
হয়া আসিবাৰ চাইলেও কোনো ঘাটা নাছিল । আর্নেষ্টো গুৱেভাৰা বাগান কিনিয়া অৱশ্যে এই
নিয়ম বদলে দিল । কুপনেৰ বদলি নগদ ধন দিয়া বেতন দেওৱাৰ ব্যৱস্হা কৰা হইল,আৰ
‘কোম্পানি ষ্টোৰ’ বোলা নিজা দোকান নাখুলি অয় মজদুৰগিলাক খোলা বাজাৰেৰ থাকি খৰচা
কৰি খাবাৰ সুবিধা দিল । অৰ এই ব্যৱহাৰে স্বাভাৱিকতে বগলেৰ বাগানগিলাৰ উপৰাত গৰ্-গৰা
প্রভাৱ ফেলাইল । বিশেষ কৰি আর্নেষ্টোৰ মাইঞা চেলিয়াই মালিকেৰ বাৰিয়ালি হয়াও মজদুৰ
কলনিৰ মজদুৰ গিলাৰ ঘৰে-ঘৰে যায়া যেলা বেটীছাওয়া গিলাক নাগাইল ধৰি নাৰী স্বাধীনতাৰ
বিষয়ে কয়া বেৰেবাৰ ধৰিল অন্য মালিক গিলাৰ মেজাচ গৰম হয়া উঠিল । ইতিমধ্যে অঞ্চলটাৰ
পুলিশ গিলাও আছিল ধনী মালিক গিলাৰ হাতেৰ মুঠিত । উমাগিলা সগায়মিলি আর্নেষ্টো আৰ
চেলিয়া দুই ভাতাৰ-মাইঞাক কমিনিউষ্ট বুলি প্রচাৰ কৰিবাৰ ধৰিল । পুলিশেৰ সাথত মিলিয়া
সমাজ বিৰোধী গুণ্ডা কয়জন মানেও যায়া দুই ভাতাৰ-মাইঞাক বিৰক্ত কৰিবাৰ ধৰিল ।
নিৰুপায়ত পৰি ৰোজাৰিঅ’ বুলি চলি আসিল আৰ অটাই পেৰাগুৱেৰ চাপাতি ফেক্টৰি একটা খুলিল
।
আইসা মাসত
.....
আমাৰ প্রকাশিত আলোচনী ‘উদাং ঘৰ’
জাতীয় মুক্তিৰ স্বার্থত । যদি কোনো জাতীয় চেতনা সম্পন্ন ব্যক্তি ‘উদাং ঘৰ’ক কাগজত
ছাপা কৰি বাহিৰ কৰি কিবা মূল্যৰ বিনিময়ত বিলিয়া বেৰেবাৰ চায় তাতে আমাৰ কোনো আপত্তি
নাথাকিব । আৰ ‘উদাং ঘৰ’ত প্রকাশিত লেখা যদি কায়বা অন্য কোনো জাতীয় আলোচনী পত্রত
তুলি দিবাৰ চায় তাকো পাব, কিন্তু লেখাটাক কোন বিকৃতকৰণ নাকৰিয়া আমাৰ আলোচনীৰ নাম,
লেখকেৰ নাম ঠিক ঠিক ৰূপত থাকাটা বাঞ্চনীয় ।
No comments:
Post a Comment